Luonddubarggut ja mánáidgárddi rámmaplána
Luonddubarggut lea huksejuvvon nu, ahte galgá movttiidahttit stoahkamii, oahppamii, kreativitehtii, hutkás doaimmaide, lihkadanmoktii, suokkardanhuvvii, sáhkkiivuhtii ja imaštallamii luonddus. Buot bargguin leat danne fásta oassebarggut: mii imaštit, mii stoahkat, mii ráhkadit ja mii dutkat.
Iešguđet bargguid bokte mánát besset geavahit lagašbirrasa imaštallat, guorahallat, fuomášit ja áddet oktavuođaid luonddus. Mánát besset geavahit olles rupmaša ja buot áiccuid Luonddubargguin. Guoddevaš ovdáneapmi lea dehálaš árvu Luonddubarggus ja lea aktivitehtaid vuođđu.
Luonddubargguin lea ollislaš ja fágaidrasttildeaddji lahkoneapmi, ja dat leat buorre vuolggasadji gokčat máŋga suorggi ‘Mánáidgárddi rámmaplánas’. Fágasurggiin erenoamážit dát suorggit gokčojuvvojit: ‘Luondu, biras ja teknologiija’, ‘Dáidda, kultuvra ja hutkáivuohta’, ‘Gulahallan, giella ja teaksta’, ja ‘Rumaš, lihkadeapmi, biebmu ja dearvvašvuohta’.
Dasto Luonddubargguid áigumuš lea geavahit máŋggabealat bargovugiid. Go bargabehtet Luonddubargguiguin, de sáhttibehtet lonohallat gaskal spontána ja plánejuvvon aktivitehtaid. ‘Mánáidgárddi rámmaplánas’ čuožžu ahte bargovuogit galget áimmahuššat mánáid fuolahusa ja stoahkama dárbbuid, ovddidit oahppama ja čuvgehusa ja addit mánáide vejolašvuođa váikkuhit (s. 43). Bargovuogit galget maiddái heivehuvvot ovttaskasmánnái, mánnájovkui ja báikegoddái. Oassebarggut ‘Mii dutkat’ lea ovdamearkka dihtii eanet heivehuvvon stuorát mánáide. Bargguin leat maiddái máŋga árvalusa varieret aktivitehtaid, ja mánát sáhttet buktit iežaset árvalusaid ja oaiviliid.
Luonddubargguin mii árvalit searvevuođahábmejeaddji aktivitehtaid maid sáhttá bargat joavkun vai buohkat besset stoahkat dahje eará láhkai ovttasdoaibmat earáiguin. Juohke fáttás lea ‘Ságastallankoarta’. Dan sáhttá geavahit go ságastallá unnit joavkkuin, ja dat addá liibba «doarjut mánáid oaidnit ášši earáid perspektiivvas, oaidnit ášši máŋgga geahččansajis ja reflekteret iežas ja earáid dovdduid birra, vásáhusaid ja oaiviliid» (Mánáidgárddi rámmaplána, s. 23) Ságastallankoartta idea lea IPED UiO professor Veslemøy Rydland ráhkadan ja geavahan Språksterk-prošeavttas.
